خرید فالوور اینستاگرام خرید لایک اینستاگرام قالب صحیفه

مهد مادری

یکی از ابعاد پرورش فرزند بالنده و متعادل، پرورش فردی است که به والد بودن تمایل دارد و مهارت­های کافی برای انجام این وظیفه را نیز آموخته است. فردی که راغب است در زمان مقتضی، فرزندانی داشته باشد و برای پدر یا مادر بودن، آمادگی نسبی نیز کسب کرده است. این ویژگی، علاوه بر اهمیت داشتن از منظر فردی، نقش بسزایی در تعادل، ثبات و رشدیافتگی اجتماع نیز دارد. در سالیانی نه چندان دور، اهمیت این نقش و پذیرش آن، آنچنان طبیعی اتفاق می­افتاد که شاید هرگز کسی به این موضوع فکر نمی­کرد که چه کنم تا دخترم مادر شدن را دوست داشته باشد یا پسرم از پذیرش نقش پدری سربازنزند، اما این روزها وضعیت به گونه دیگری درآمده است و بسیار پیش می­آید که فرد پس از ازدواج تا سال­ها انگیزه­ای برای فرزنددار شدن ندارد یا حتی پس از والد شدن نیز، مدت قابل توجهی به طول می­انجامد تا خود را با این نقش جدید، وفق دهد. حال سوال اینجاست که برای ایجاد و تثبیت هویت پدری و هویت مادری در فرزندان­مان، به چه لوازمی نیازمندیم؟ چه راهکار­هایی دیدگاه صحیح را در آنها تقویت می­کند؟ ایا ممکن است سبک فرزندپروری خود ما، یکی از عوامل مخل در این مسیر باشد؟

 

سلطان لذت مادر

پدر و مادر اولین و مهم­ترین الگوهای تفصیلی­ای هستند که در کنار فرد قرار دارند و ذهنیات و تصورات او را شکل می­دهند. این امر، در مورد دیدگاهی که فرزندان در زمینه فرزندپروری پیدا می­کنند نیز صادق است. والدین راضی و شاد، این پیام را به فرزند خود منتقل می­کنند که مادر و پدر شدن، مساوی با سلطنت بر غم­ها نیست. در این راستا، سعی کنید در محیط خانواده­، بچه بزرگ کردن را کاری طاقت­فرسا و سهمگین جلوه ندهید. از مادر و پدر بودن، بازخوردهای مثبت مستمر به بچه­هایتان بدهید، بازخوردهای واقعی، غیرمتظاهرانه و غیرتصنعی. در بسیاری از خانواده­ها، فرزندان تنها بازخوردی که از مادرشان در زمینه والد بودن می­گیرند، گله و شکایت­هایی است که مادر در گفتگویش با خود آنها یا دیگر اطرافیان مطرح می­کند: «همش کمبود خواب دارم، نمی­رسم یه غذای درست و حسابی بخورم، نمی­رسم یه شونه به موهام بکشم، کلا شدم ماشین خدمت­رسان به بچه­ها»، «گذشت اون زمانی که آزاد و رها هرجا می­خواستم می­رفتم، الان دیگه تا سر کوچه هم می­خوام برم، تا مطب دکتر هم که برم، یه نفر دنبالمه، حتی اگه همراهم نبرمش، فکرم مشغولشه، دیگه دوران آسایش تموم شد، خوشی مال دوران مجردی و بی­بچگیه»، «لجبازی کن، لجبازی کن، حرص به دل من بده، وقتی مُردم همه میگن از دست این بچه چموشش مرد»، «تربیت خیلی سخته، مسئولیت بچه بزرگ کردن خیلی زیاده، این همه کتاب روانشناسی می­خونیم، آخرشم بچه­هامون اونی که باید درنمیان، سرنوشت­مون هم میشه سرای سالمندان» و … . همچنین بروز پدرها، در موارد بسیاری، یا بی­تفاوتی است یا شکایت از هزینه­های بالای بچه­ها و یا دل­نگرانی برای آینده آنها. به بچه­ها لذت­های پدر و مادر بودن را نشان بدهید. آنها باید احساس آرامش و رضایت را در رفتارها و گفتگوهای عادی شما ببینند. اینکه بزرگ کردن نوزاد اگرچه سختی دارد اما شیرینی­هایش همه خستگی را از تن مادر به­در­می­آورد؛ اینکه با حضور فرزندان کانون خانواده چقدر گرم­تر شده است؛ اینکه همراه با رشد آنها، شما نیز رشد کرده­اید و این فرصت را تحت شرایط دیگری به آسانی نمی­یافتید؛ اینکه تربیت فرزند، این قابلیت را به شما داده تا تائیر مثبت بر یک نسل و جامعه بگذارید و البته باقیات الصالحاتی برای خود فراهم کنید و … . البته لازمه اینکه نمود ناخودآگاه شما، احساس رضایت و خوشی باشد، این است که حقیقتا نگرش شما به فرزندپروری مثبت باشد و آن را یک سختی بی­پایان قلمداد نکنید.

ما همه با هم هستیم!

در قرون متمادی، فرزندآوری یک ارزش بلامنازع بوده است. اما در دوران اخیر، این ارزش تاحدی رنگ باخته است و ارزش­های اجتماعی دیگر، گوی سبقت را از آن ربوده­اند. و متاسفانه در برخی از اجتماعات، این ارزش قدیمی به یک ضدارزش نیز تبدیل شده است. البته در کشور ما، علاوه بر تاثیرات نظام ارزشی جهان مدرن، سیاست­های دولتی در قبال جمعیت نیز، در این زمینه موثر بوده­اند. در این پس­زمینه اجتماعی، لازم است تا ما یاورانی ارزشی برای خود و فرزندانمان بیابیم. سعی کنید با فرزندتان در گروه­های اجتماعی و موقعیت­هایی قرار بگیرید که نگاه مثبتی به فرزندآوری دارند و آن را تحسین می­کنند. قرار نیست در این جمع­ها، صحبت مستقیمی در این زمینه صورت بگیرد، همین که در پس زمینه ذهن اکثر افراد آن مجموعه چنین نگاهی وجود داشته باشد و تاحدی بروز عملی یافته باشد، کافی است. مهمانی خانوادگی، دورهمی دوستانه، مسجد و هیئت، فضای بازی و سایر اماکنی که با کودکتان در آنها حضور پیدا می­کنید، می­توانند مبتنی بر این جهت­گیری انتخاب شوند. هرچند طبیعی است که ما نمی­توانیم همه موقعیت­های حضورمان را مبتنی بر ترجیحات­مان انتخاب کنیم، اما خوب است به این نکته توجه کنیم و محیط پیرامون ما خالی از چنین جمع­هایی نباشد.

استراتژی قربان صدقه!

وقتی مادر با عشق و حیرت و هیجان به نوزادان توجه می­کند، پیام مثبتی از این رفتارش به فرزندان او منتقل می­شود. سعی کنید به بچه­ها و نوزادانی که در مکان­های مختلف می­بینید، توجه کنید. به آنها ابراز علاقه کنید. زیبایی­هایشان را توصیف کنید. و در حد توانتان از آنها حمایت کنید. اجازه دهید فرزندتان هم در صورت تمایل خودش، به بچه­های کوچک نزدیک شود و از همراهی با آنها و محبت کردن به آنها لذت ببرد. مواظب بچه کوچکتر باشید اما نگرانی از اینکه نکند آن بچه به گریه بیفتد یا فرزندتان نتواند به شیوه درست او را در آغوش بگیرد و به طور کلی آسیبی به بچه­ برسد، باعث نشود تا فرصت انس با این انسان­های جدیدالعهد را از او بگیرید. برای برخی از کودکان آنقدر توجه به نوزاد موضوع جذابی است که این کار به یکی از بازی­های آنها تبدیل می­شود. یکی بچه می­شود و بقیه ناز و نوازشش می­کنند. بدین ترتیب بازنمایی­ای که از بچه­کوچک در ذهن فرزند شما شکل می­گیرد، بیشتر شیرینی­های آن خواهد بود تا بوی بد پوشک و استفراغ و گریه­های کولیکی.

سهل می­گیرم، پس هستم!

پرورش فرزند را تا جای ممکن راحت بگیرید. الگوی اسطوره­ای مادر و پدر خوب نباید منجر به نابودی شما شود. سعی کنید ورود فرزندان به زندگی شما، به یک عارضه تبدیل نشود و در فعالیت­های روزمره شما ممزوج شود. از رفتارهای بچه­ها، از بیماری­های­شان، از اقتضائات طبیعی سن­شان در برهه­های مختلف، در ذهنتان بحران­سازی نکنید. والد خوب بودن، همراه با یک دنیا مسئولیت و حساسیت نیست. اینکه ما تلاش خود را برای پرورش فرزندانی سالم و متعادل بکنیم خوب است، اما این عملیات قرار نیست عملیاتی هراس­انگیز باشد با طوماری از دستورالعمل­های تغذیه­ای و تربیتی. وقتی ما فرزندپروری را عملیاتی تقریبا غیرممکن در چشم فرزندانمان جلوه می­دهیم، طبیعی است که پذیرش آن برایشان دشوار باشد. با نوزاد هم می­شود به مهمانی رفت. سفر رفتن با کودک سه چهار ماهه، خود می­تواند تجربه­ای شیرین باشد. زمانی­که در جلسه سخنرانی هستید و کودک­تان کمی سروصدا می­کند، اگر شما آرامش خودتان را حفظ کنید، دیگران چندان آزرده نمی­شوند. تفریح و نشاط و سرگرمی بر یک پدر و مادر موفق حرام نیست. هیچ اشکالی ندارد که وقتی نوزادتان دل­درد کولیکی­اش شروع شده، شما در حین راه بردن او، مشغول سریال دیدن باشید، مطمئن باشید شما مادر خیانتکاری محسوب نمی­شوید! وقتی بچه شما روی لباس فرد دیگری شیر بالا آورده، وقتی هم­بازی­اش را کتک زده، وقتی در آستانه رسیدن مهمان همه پذیرایی را آردپاشی کرده، وقتی سه روز پشت سر هم فقط ماکارونی خورده، وقتی در حسرت کیف هم­کلاسی­اش بسیار گریه کرده و بدون شام به خواب رفته است، دنیا به پایان نرسیده، زندگی در جریان است.

آماده ­­باش!

آیا تا کنون تصویر یک دختربچه­ی روستایی را دیده­اید که کودکی را به پشت خود بسته است، و با بچه­های دیگر در کوچه بازی می­کند؟ در نسل­های پیشین، بسیار عادی بود که دختری ده ساله، از لحاظ مهارتی، در حد یک مادر واقعی، کامل عمل کند و در تر و خشک کردن کودکان کوچکتر از خودش، چیزی کم از مادر خود نداشته باشد. او حتی این توانایی را آموخته بود که چگونه نگهداری از کودکان را انجام دهد که با سایر نقش­هایش تداخل چندانی پیدا نکند. با کودک روی کمرش، بازی می­کرد، ظرف می­شست، قالی می­بافت، و حتی مشق می­نوشت. فقدان مهارت کافی برای انجام امورات مرتبط با فرزندپروری، یکی از پاشنه آشیل­های فرزندان ما برای پذیرش نقش والد است. لازم است ما به عنوان پدر و مادر، فرزندان­مان را در موقعیت یادگیری این مهارت­ها قرار دهیم. کسی که تجربه حمام بردن بچه کوچک را دارد، گاهی کودکی را خوابانده، پوشک عوض کرده، از بچه بیمار نگهداری کرده، با لجبازی­های کودک سه ساله سروکله زده، شیوه بازی کردن با بچه­ها را آموخته، تجربه گفتگو با نوجوانان را دارد و … با اعتماد به نفس بیشتری پا به عرصه پدری یا مادری می­گذارد. در این رویکرد، جایی برای این وجود ندارد که به فرزند نوجوانمان بگوییم تو به هیچ چیز دست نزن و هیچ مسیولیتی در قبال خانواده و خواهر و برادرانت نداشته باش و فقط درس بخوان. فرزندانی که در این سنین تا حدی در مسئولیت­های بچه­های کوچکتر درگیر می­شوند، هم مهارت­هایشان افزایش می­یابد، هم طعم لذت­بخش ارتباط با کودکان را بیشتر می­چشند، هم از همه مهم­تر مهارت جمع کردن فعالیت­های مختلف و به عبارتی برقراری صلح بین ساحت­های مختلف زندگی یک انسان را می­آموزند. البته به یاد داشته باشید که مسئولیت دادن، باید در حد تعادل و مطابق با توانایی فرد باشد و خطاهای احتمالی، آنچنان توبیخ و سرزنشی را به دنبال نداشته باشد که موجب انزجار فرزندان گردد. مثلا بعضی از نوجوانان از اینکه مسئول گرفتن ناخن کوچکترهای خانه باشند، استقبال می­کنند، اما همین کار برای برخی از آنها چندش­آور است.

باید توجه کرد که علاوه بر داشتن مهارت­­های مستقیم فرزندپروری، پرورش برخی صفات اخلاقی و مهارت­های عمومی نیز، لازمه تقویت هویت والدگری در فرزندان است. به عنوان مثال، روحیه مسئولیت­پذیری، قدرت تصمیم­گیری، توانایی مدیریت بحران، روحیه دگردوستی، لذت بردن از محبت کردن و گره­گشایی و …. .

والد، انسان است

سبک فرزندپروری طاقت­فرسا که دستورالعمل­های زیادی برای پدر و مادر دارد، عموما مانع از آن می­شود که والدین، خصوصا مادر بتوانند جایی برای سایر جنبه­های وجودی­شان باز کنند. این سبک، هم پدر و مادر را رنجور می­کند و هم مشاهده این رنجوری، پیامدهای منفی­ای برای فرزند شما دارد. کمال­گرایی در مادری و پدری را کنار بگذارید و سعی کنید والدینی خوب باشید، نه همه چیز تمام. بگذریم که اساسا همه چیز تمام بودن ممکن نیست. در این صورت شما می­توانید برای رشد و شکوفایی استعدادهایتان، زمانی را اختصاص دهید و بر دانش و مهارت فردی­تان نیز بیفزایید. فرزند شما نباید احساس کند که شما هرچه داشته­اید در طبق اخلاص مادری­تان گذاشته­اید و اکنون اگر مادر بودن را از شما بگیرند، شما هیچ بعد درخشنده دیگری ندارید. طبیعی است که در آغاز راه مادری، بیشتر زمان شما صرف پرورش فرزندان بشود اما تلاش کنید تا در دشوارترین برهه­ها هم، آب باریکه­ای از وقت برای رشد و تعالی خودتان و پرداختن به علایق و توانایی­های شخصی­تان اختصاص دهید. ممکن است شما ادامه تحصیل را انتخاب کنید، یا شرکت در یک دوره آموزش مجازی را، یا انجام یک کار هنری، یا افزایش مهارت در آشپزی، یا اشتغال به شغلی پاره وقت و همراه با دورکاری، یا مشارکت در فعالیتی خیریه و عام المنفعه، یا هر کار دیگری. مهم این است که شما کارویژه خودتان را در گوشه و کنار والدگری­تان حفظ کنید.

از کوزه همان برون تراود

یادمان باشد که نظام ارزشی ما بطور ناخودآگاه بر اطرافیان و خصوصا فرزندانمان تاثیر می­گذارد. هرچه قدر که به زبان از ارزشمندی و جایگاه والای پدری و مادری بگوییم، مادامی­که این حقیقت در ذهن و دل ما رسوخ نکرده باشد، بین مجموعه گفتارها و اعمال ما ناهماهنگی دیده می­شود. به عنوان مثال، برخی از خانواده­ها تا مدت زیادی، با ازدواج فرزندشان که در حال تحصیل دانشگاهی است، موافقت نمی­کنند و یا اگر متاهل شده باشد او را تشویق می­کنند که فرزندآوری را به تعویق بیندازد، تا بتواند مسیر تحصیل را با فراغت ادامه دهد. رفتاری که در دل خود این پیام را دارد که موفقیت تحصیلی، بر موفقیت خانوادگی و پذیرفتن نقش­ مادری و پدری، ترجیح دارد و این نقش­ها با یکدیگر منافات دارند. و یا هنگامی که به تحلیل رفتار دیگران می­پردازیم، نیز ممکن است چنین پیام هایی را به فرزندمان منتقل کنیم: «خبر داری فلانی دکتری قبول شده؟ البته استادش گفته تا آخر دوره نباید بچه دار بشه. سخته، اما بالاخره بعدش وقت داره برای بچه دار شدن. خوبه مثل بهمانی با لیسانس دانشگاه فلان نشست تو خونه، هی پشت هم بچه آورد، هیچ خیری هم از مدرکش ندید؟ خوب چه فایده از این درس خوندن؟ نه ادامه تحصیلی، نه شغلی!».

 

مطلب پیشنهادی

گوشی در دست بچه ها  / هر قلندر چهل مویابل

  «مامان! ببین همممه بچه­ها دارن با گوشی ماماناشون بازی می­کنن. الان فقط منم که …