خرید فالوور اینستاگرام خرید لایک اینستاگرام قالب صحیفه
خانه / نگرش و مهارت مادری / ماه دردانه/ هم کاشت هم برداشت

ماه دردانه/ هم کاشت هم برداشت

ماه مبارک رمضان، ماهی تحول­آفرین است. مهم­ترین جنبه این تحول، تغییر در احوالات معنوی انسان­هاست. اما در بستر این اتفاق اساسی، دگرگونی­هایی در سایر ابعاد زندگی روزمره نیز پدید می­آید که لازم است برای مواجهه با این دگرگونی­ها تدابیری اندیشیده شود. مادران و پدران، راغبند تا هم خودشان بهره­برداری نیکویی از فرصت معنوی این ماه داشته باشند، و هم ذایقه فرزندانشان را با طعم شیرین رزق معنوی رمضان آشنا کنند و انس دهند. اما در پس این تمایل و رغبت، سوالات و دغدغه­های مختلفی مطرح می­شود: والدین و خصوصا مادرها چگونه از بین همه مشغله­هایشان فرصتی برای عبادت و دعا بیابند؟ چه کنیم تا در این روزهای طولانی، روزه­داری­مان خدای نکرده منجر به تلخ شدن کام خودمان یا فرزندان کوچکمان نشود؟ چگونه می­توان حلاوت لحظه­های این ماه را در جان فرزندان نشاند و از موقعیت­های تربیتی این ماه به درستی استفاده کرد؟ برای حال خوب روزه اولی­ها چه تمهیداتی می­توان در نظر گرفت؟

این چشم و چراغ­های روزه اولی­

روزه گرفتن در روزهای بلند، برای بزرگترها هم همراه با دشواری است، چه رسد به شکوفه­های تازه مکلف شده. البته در کنار این دشواری، لحظات افطار و سحر هم برای خود بچه­ها شیرین است، هم برای پدر و مادرهای­شان. یکی از راهکارهایی که والدین بعضی از روزه اولی­ها برای کاهش سختی روزه­داری به کار می­بندند، تغییر ساعات خواب و بیداری فرزندان است. بدین ترتیب که بچه­ها شب های کوتاه این فصل از سال را تا سحر بیدار می­مانند و بعد از آن، نیمه اول روز را می­خوابند. مادران شاغل می­توانند برای ایجاد این تغییر در برنامه، از همراهی نزدیکان خصوصا مادربزرگ­ها بهره­مند شوند. برنامه­های تلویزیونی بامدادی و سحرگاهی مختص کودکان هم، می­تواند در این راستا کمک­کننده باشد. دقت داشته باشید که بیکاری، روزه­داری را سخت­تر می­کند. پس حتما برای زمان بیداری­ بچه­ها در طول روز، برنامه­های سرگرم­کننده تدبیر کنید. برای شیرین­تر کردن این دوران، می­توان به بچه­های تازه مکلف پیشنهاد داد که هرآنچه در طول روز میلشان می­کشد یا به عبارتی هوس می­کنند را یادداشت کنند تا بعد از افطار برایشان تهیه شود. همچنین در بعضی از روزها می­توانید اعلام کنید که روزه اولی خانه رئیس سفره است و غذای افطار، مطابق با میل و پیشنهاد او تهیه می­شود. حتما در پایان ماه مبارک هدیه ارزشمندی برای روزه اولی­ها تهیه کنید و با این کار شیرینی اولین ماه روزه­داری را در کامشان ماندگار کنید. یادتان باشد که در طول ماه، می­توانید در موارد اضطراری، برای بچه­ها از گزینه مسافر کردن و شکستن روزه استفاده کنید. و نکته آخر اینکه اگرچه مشاهده سختی کشیدن فرزندان، برای پدر و مادر دشوار است، اما تحمل مشقت­ها و سختی­های در حد توان، آثار تربیتی بیشماری دارد و برای فرزندان سازنده است.

زندگی در جریان

طبیعی است که روزه­داری، بی­حالی و کم­حوصلگی به همراه داشته باشد، خصوصا در ساعات پایانی روز. اما بچه­های کوچک، نه تنها این موضوع را درک نمی­کنند بلکه درمواردی آنها هم کم­حوصله­تر، لجبازتر و آویزان­تر (!) می­شوند. بنابراین لازم است که مادر به گونه­ای فضا را مدیریت کند تا هم خودش فشار زیادی را متحمل نشود، هم تصویر ماه رمضان در ذهن فرزندانش، تصویری حوصله­سربر و یادآور مادری کم­توان و بی­حال نشود. برای مثال می­شود با دوستان یا آشنایانی که بچه­های هم­سن و سال فرزندان ما دارند قرار بگذاریم تا بعضی روزها به منزل یکدیگر برویم و بچه­ها با همبازی­هایشان مشغول شوند و کمتر سراغ بزرگترها را بگیرند. سهل­گیری در قوانین تلویزیون و بازی­های کامپیوتری هم عامل کمک­کننده دیگری است. اگر بعضی از نیمه شب­ها توفیق حضور در مجالس دعا و مناجات را داشته باشید، بچه­ها هم میزان بیشتری از شب را بیدار خواهند بود و احتمالا خوابشان را به روز بعد حواله می­کنند و این امکان خوبی است. حتی بعضی از والدین کودکان را هنگام صرف سحری بیدار می­کنند تا هم از فضای معنوی آن لحظات بهره­مند شوند، هم تنظیم خوابشان مثل والدین شود و در طول روز بیشتر بخوابند. در ذهن داشته باشید که در این یک ماه، قوانین نظم و ترتیب خانه را آزادانه­تر کنید تا هم خودتان در آسایش باشید هم فرزندان­تان. همچنین از تقویت قوای بدنی­تان غافل نشوید و سعی کنید با انواع مواد غذایی مقوی، همچون سویق، بنیه بدنی خود را بالا ببرید تا روزه­داری و بچه­داری توامان، شما را کمتر آزرده کند.

فصل کاشت

در ماه بهار قرآن، سعی کنیم انس فرزندانمان را با قرآن بیشتر کنیم. برای مثال می­توان هر روز در خانه به میزانی که برای بچه­ها کسالت آور نباشد، صوت قرآن پخش کرد. معمولا بچه ها از صدای قاریان کودک یا نوجوان بیشتر استقبال می­کنند. برنامه­های جمع­خوانی تلویزیون نیز در این راستا قابل استفاده هستند. دقت کنید که در هنگام پخش آیات کلام الله، فضای آرام و دلنشینی بر خانه حاکم باشد و تداعی مثبتی در ذهن کودک شکل بگیرد. به عنوان مثال، اگر خود او راغب بود، در آغوش بگیریدش و او را نوازش کنید یا در حین قرآن خواندن سرش را روی پای خود قرار دهید. شرکت در مراسم­های ختم قرآن مساجد نیز برای بعضی از کودکان جذاب است، خصوصا اگر تمهیداتی برای کودکان اندیشیده شده باشد و آنها بتوانند به راحتی با هم­سالانشان در فضای مسجد بازی کنند. می­توان در طول ماه مبارک، نمادی از این ماه را در گوشه­ای از خانه قرار داد تا برای فرزندان یادآور ماه رمضان باشد، مثلا قرآن و رحل یا سفره­ای کوچک و نمادین. اگر خود کودکان در تهیه وسایل و انتخاب مکان این نمادهای رمضانی مشارکت کنند، لذت و تاثیرگذاری بیشتری برای آنها دارد. همکاری کودکان در تهیه وسایل و چیدمان و تزئین سفره افطار بزرگترها، احساس خوشایندی را در آنها برمی­انگیزد، خصوصا اگر قدری از ثواب­های اطعام و افطار در ماه مبارک آگاه شوند و این موضوع به زبان کودکانه برای آنها شرح داده شود. تلاش کنید تا کودکان را در برنامه­های جشن و عزای این ماه مشارکت دهید. مثلا نذری مختصری تهیه کنید و با فرزندتان به در خانه همسایه­ها ببرید. یا افطاری های ساده آماده کنید و در مکان­های عمومی پخش کنید. چه خوب است که در مناسبت­های این ماه، بچه­ها طعم رفتار کریمانه و رسیدگی به حال محرومین را بچشند.

کنج دنج مادری

در کنار تلاش برای رشد معنوی و پرورش دینی فرزندان، برای بهره­مندی خودتان از این ماه ممتاز نیز اهمیت قایل شوید و فرصت ویژه­ای را به این کار اختصاص دهید. این وقت اختصاصی می­تواند در زمان خواب بعدازظهر کودکان باشد، یا هنگام نیمه شب یا بعد از اقامه نماز صبح تا طلوع آفتاب. تعیین ساعت مشخص برای این موضوع و تنظیم مجموعه کارهای روزانه به نحوی که جایگاه این زمان اختصاصی حفظ شود، ضمانت خوبی است تا این برنامه شخصی، بین سایر کارهای خانوادگی و امور فرزندان، گم نگردد. لازم به ذکر است که اگرچه ظاهرا شما این فرصت را صرفا به عبادت خودتان اختصاص می­دهید و مشغول کاری شخصی می­شوید اما قطعا خیر و برکت تحکیم این رابطه معنوی، سرریز می­شود و در طول سال همه خانواده را متنعم می­کند. و به طور عکس، اگر کفگیر ذخیره معنوی مادر و پدر به ته دیگ بخورد و چاهی که هر روز دارد از آن آب برداشت می­شود، بخشکد، عوارض منفی­اش دامنگیر همه خانواده می­گردد.

سرت گرم باد!

گاهی در لحظات ضعف و بی­حالی روزه­داری، سرگرم کردن یک موجود پرانرژی که هم ناهارش را خورده و هم خوابش را به موقع به جاآورده، کار طاقت­فرسایی می­شود. در چنین مواقعی، شاید مرور فهرست زیر راهگشا باشد و گزینه مناسبی را پیش روی شما قرار دهد. این فهرست شامل پیشنهاداتی است برای فعالیت­هایی که نیاز به تحرک و فعالیت زیاد مادر ندارند اما کودکان را به خوبی مشغول می­کنند:

  1. ورق زدن کتاب­ها یا مجلاتی که عکس­های طبیعی متنوعی دارند و صحبت کردن درباره تصاویر آن­ها.
  2. درست کردن کاردستی­های بی­هدف: بدون قصد ساختن چیز خاصی، قیچی، کاغذرنگی، نخ، مهره، مقوا، دکمه و … را وسط بریزید و با فرزندانتان مشغول شوید.
  3. خمیربازی با خمیرهای آماده یا خانگی
  4. آب بازی در حمام
  5. بازی با لگو
  6. جور کردن پازل
  7. نقاشی با ابزارهای متنوع مثل پاستل، آبرنگ و …
  8. ماکارونی بازی: جدا کردن ماکارونی­های فرمی هم شکل یا هم رنگ، گذاشتن ماکارونی­ها در ظرف­های مختلف و …
  9. مسابقه عکاسی: هربار از یک گوشه خانه عکس بگیرید و از بچه­ها بخواهید حدس بزنند آنجا کجاست.
  10. مسابقه ببین و بگو: هر بار وسیله­ای را جابجا کنید و از بچه­ها بخواهید تغییر را حدس بزنند.
  11. بازی با تخته وایت برد و ماژیک­های رنگی
  12. بازی با حبوبات
  13. بولینگ نشسته یا خوابیده
  14. تیله­بازی یا توپ­بازی با استفاده از نی و فوت
  15. نقطه­بازی روی کاغذ
  16. اوریگامی­های ساده خصوصا اگر نتیجه­شان کاربردی باشد مثل قورباغه جهنده یا موشک
  17. بازی­های وانمودی
  18. فروشنده­بازی با انواع وسایل موجود در خانه
  19. بازی با اسباب­بازی­هایی همچون تیزبین
  20. چسب­بازی: مکان­های مختلفی از خانه را چسب ممتد بچسبانید و از کودک بخواهید خودش یا ماشین­هایش فقط از روی آن مسیرها عبور کنند.
  21. بازی با رنگ انگشتی در حمام
  22. حباب بازی

 

مطلب پیشنهادی

زمانی برای شکستن قانونها

یکی از چالش­هایی که والدین در سفر با آن مواجه می­شوند، پایبندی به قوانینی است …